ในประเทศไทย การทำความเข้าใจเกี่ยวกับ "ภาษีบุคคลธรรมดา" หรือ "ภาษีบุคคล" เป็นสิ่งสำคัญสำหรับผู้ที่มีรายได้ ไม่ว่าจะเป็นพนักงานประจำหรือผู้ประกอบอาชีพอิสระ ภาษีบุคคลธรรมดานั้นเป็นภาษีที่เรียกเก็บจากบุคคลตามรายได้ ซึ่งรัฐนำไปใช้ในการพัฒนาสาธารณูปโภคและบริการต่าง ๆ ที่ส่งเสริมคุณภาพชีวิตของประชาชน
ใครมีหน้าที่เสียภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา?
บุคคลที่มีรายได้ในประเทศไทยมีหน้าที่ต้องเสียภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา ซึ่งครอบคลุมถึง
ผู้มีถิ่นที่อยู่ในประเทศไทย - หมายถึงบุคคลที่อยู่ในประเทศไทยอย่างน้อย 180 วันต่อปี
บุคคลที่ไม่ได้มีถิ่นที่อยู่ในประเทศไทย - หากมีรายได้ที่เกิดขึ้นในประเทศไทยก็ยังต้องเสียภาษีเช่นกัน
เงินได้อะไรบ้างที่ต้องเสียภาษี?
ตามกฎหมายไทย รายได้ที่ต้องเสียภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา เรียกว่า "เงินได้พึงประเมิน" ซึ่งหมายถึงรายได้หรือผลประโยชน์ที่เกิดขึ้นระหว่างวันที่ 1 มกราคม ถึง 31 ธันวาคมของแต่ละปี ดังนี้:
เงิน - รายได้ที่ได้รับเป็นเงินสดตามเกณฑ์เงินสด เช่น เงินเดือน ค่าจ้าง โบนัส หรือรายได้จากการทำงานต่าง ๆ
ทรัพย์สินซึ่งอาจคิดคำนวณได้เป็นเงิน - ทรัพย์สินที่สามารถประเมินมูลค่าเป็นเงินและได้รับจริง เช่น ของขวัญ ของรางวัล หรือทรัพย์สินอื่นที่มีมูลค่าเงินสด
ประโยชน์ซึ่งอาจคิดคำนวณได้เป็นเงิน - สิทธิประโยชน์หรือผลตอบแทนที่สามารถคำนวณเป็นเงินได้ เช่น การใช้บริการที่มีผู้สนับสนุนค่าใช้จ่ายแทน ซึ่งต้องนำมาคำนวณเป็นรายได้
เงินค่าภาษีอากรที่ผู้จ่ายเงินหรือผู้อื่นออกแทนให้ - กรณีที่ผู้จ่ายเงินหรือบุคคลที่สามออกค่าภาษีแทน ถือเป็นรายได้ที่ผู้รับต้องนำมาคำนวณรวม
เครดิตภาษีตามที่กฎหมายกำหนด - การได้รับเครดิตหรือสิทธิลดหย่อนทางภาษีตามเงื่อนไขของกฎหมาย เช่น สิทธิลดหย่อนจากการลงทุน หรือการบริจาค
ผู้มีเงินได้มีหน้าที่ต้องยื่นแบบแสดงรายการภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาอย่างไร และเมื่อใด?
แบบแสดงรายการที่ใช้มีดังต่อไปนี้
ชื่อแบบ | ใช้ยื่นกรณี | กำหนดเวลายื่น |
|---|---|---|
ภ.ง.ด. 90 | มีเงินได้พึงประเมินทุกประเภท | มกราคม - มีนาคม ของปีภาษีถัดไป |
ภ.ง.ด. 91 | มีเฉพาะเงินได้พึงประเมินประเภทที่ 1ม.40(1) ประเภทเดียว | มกราคม - มีนาคม ของปีภาษีถัดไป |
ภ.ง.ด. 93 | มีเงินได้ขอชำระภาษีล่วงหน้า | ก่อนถึงกำหนดเวลาการยื่นแบบตามปกติ |
ภ.ง.ด. 94 | ยื่นครึ่งปีสำหรับผู้มีเงินได้พึงประเมินเฉพาะประเภทที่ 5,6,7 และ 8 | กรกฎาคม - กันยายน ของปีภาษีนั้น |
ภ.ง.ด. 95 | คนต่างด้าวผู้มีเงินได้จากการาจ้างแรงงานจากสำนักงานปฏิบัติการภูมิภาค | มกราคม - มีนาคม ของปีภาษีถัดไป |
การยื่นแบบแสดงรายการภาษีเงินได้บุคคลธรรมดามี 2 ระยะ
ภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาครึ่งปี - ยื่นแบบครึ่งปีสำหรับเงินได้ประเภทที่ 5, 6, 7 หรือ 8 ที่ได้รับตั้งแต่เดือนมกราคมถึงมิถุนายน โดยต้องยื่นภายในเดือนกันยายนของปีนั้น ๆ ภาษีที่ชำระในครึ่งปีสามารถนำมาเป็นเครดิตหักออกจากภาษีสิ้นปีได้
ภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาสิ้นปี - เป็นการยื่นแบบแสดงรายการเงินได้พึงประเมินที่ได้รับทั้งหมดในปีภาษี โดยยื่นภายในเดือนมีนาคมของปีถัดไป
ประโยชน์ของการวางแผนภาษี
การวางแผนภาษีเป็นการจัดการรายได้ให้มีประสิทธิภาพและลดภาระภาษีที่ต้องจ่าย เช่น การเลือกใช้สิทธิลดหย่อนต่าง ๆ หรือการวางแผนการลงทุนที่เหมาะสม
สิทธิลดหย่อนภาษีบุคคลธรรมดา
สิทธิลดหย่อนภาษีเป็นการลดภาระที่ต้องจ่ายภาษีบุคคลให้กับผู้มีรายได้ เช่น ค่าลดหย่อนครอบครัว ค่าลดหย่อนจากการออมเงินหรือการประกันสุขภาพ สิทธิเหล่านี้ช่วยให้คุณสามารถบริหารการเงินได้ดียิ่งขึ้น
การรู้จักภาษีบุคคลธรรมดาและการวางแผนภาษีอย่างเหมาะสมสามารถช่วยให้คุณรักษาความมั่นคงทางการเงินและสนับสนุนการพัฒนาประเทศ
ที่มา : กรมสรรพากร